پلی اکریل آمید | فلوکولانت | پلی الکترولیت چیست؟
برای دانستن اینکه فلوکولانت چیست ابتدا باید بدانید فلوکولانت یا پلی اکریل آمید یا پلی الکترولیت هر سه یک محصول هستند که با نامهای مختلف شناخته می شوند، همچنین به پلی الکترولیت یا پلی اکریل آمید ها یا همان فلوکولانت ها کمک منعقد کننده نیز گفته می شود. در اصطلاح عامیانه و البته بیشتر در صنف سنگبری ها به آنها پودر تصفیه آب، پودر تیکنر یا پودر آب صاف هم می گویند.
علامت اختصاری PAM که برگرفته از POLYACRYLAMIDE می باشد نیز از نامهای دیگر پلی الکترولیت یا فلوکولانت یا پلی اکریل آمید می باشد.
حالا بعد از اینکه شما با نام های تجاری و عامیانه این کالا آشنا شدید برایتان توضیح می دهیم که فلوکولانت چیست؟
به زبان ساده از پلی الکترولیت در صنعت جداسازی جامد از مایع استفاده می شود. در واقع فلوکولانت یک کمک منعقد کننده شیمیایی است که اصلی ترین کاربرد آن در فرآیند جداسازی ذرات جامد از مایع می باشد و موجب تسریع و تسهیل فرایند ته نشینی ذرات جامد معلق در مایع می شود.
به عبارت دیگر فلوکولانت یا پلی اکریل آمید در تسهیل فرایند تصفیه پساب و به دست آوردن آب زلال نقش اساسی دارد و عملکرد آن بدین صورت است که پس از حل شدن فلوکولانت در پساب، این کمک منعقد کننده با خنثی کردن بار الکتریکی ذرات پالپ موجود در پساب باعث برخورد آنها با یکدیگر و متراکم تر شدن و حجیم تر شدن آنها شده که اصطلاحا به این عملکرد فلوک شدن گفته می شود. برای درک بهتر نحوه عملکرد فلوکولانت لازم است بدانید که در فرایند ته نشینی ذرات جامد معلق در مایع، همیشه ذرات ريزتر از 0.1 ميکرون، پيوسته به صورت ذرات معلق در مایع باقي مي مانند که این فرایند منجر به پديد آمدن بار الکتريکي می شود و اغلب اوقات اين بار الکتریکی باری منفي است و موجب مي شود اين ذرات پي در پي يکديگر را دفع نمايند. هرگاه بار الکتريکي اين ذرات ريز معلق به وسيله ي يک کمک منعقد کننده شيميايي خنثي شود، اين ذرات با پیوستن به یکدیگر ذرات درشت دانه تري را تشکيل داده و متراکم مي شوند که این فرایند توسط فلوکولانت یا پلی اکریل آمید انجام پذیر است.
فلوک شدن چیست؟
در اینجا لازم است تا درباره فلوک شدن هم توضیحی داده شود تا هر چه بهتر نحوه عملکرد این کالا مشخص شود، در بالا گفتیم هرگاه بار الکتريکي ذرات معلق در مایع به وسيله ي يک کمک منعقد کننده شيميايي خنثي شود، اين ذرات با پیوستن به یکدیگر ذرات درشت دانه تري را تشکيل داده و متراکم مي شوند که به این ذرات بزرگتر و سنگين تر، فلوک گفته مي شود.
بنابراين فلوکولانت ها، عوامل ته نشين سازي هستند که به عنوان عوامل فلوک ساز نيز شناخته مي شوند، يا به عبارت ديگر فلوکولانت ها مواد شيميايي هستند که کلوئيدها و ديگر ذرات معلق در مایع را متراکم کرده و يک فلوک يا توده متراکم را تشکيل مي دهند.
مقاله : پلی اکریل آمید و بهترین روش های مصرف آن
فلوکولانت ها انواع مختلفی دارند، اما قبل از بررسی انواع آن بدانید که این دسته بندی ها از چند جهت صورت پذیر است، این کالا را از یک سو بر اساس شکل ظاهری و جامد یا مایع بودن آن دسته بندی می کنند و همچنین به دو دسته آلی و معدنی نیز تقسیم می شوند که نمونه معدنی آن به دلیل مضرات شناخته شده اش بسیار کم مصرف می باشد و در حال حاضر بیشتر از نمونه های آلی آن استفاده می شود . پلی اکریل آمیدهای آلی خود به دو گروه طبیعی و سنتزی تقسیم بندی می شوند که پلی اکریل آمیدهای سنتزی دوباره به تقسیم بندی پلی اکریل آمید آنیونی و پلی اکریل آمید نانیونی و پلی اکریل آمید کاتیونی ختم می شوند که این دسته بندی یکی از مهمترین و کاربردی ترین دسته بندی برای مصرف کنندگان این کالاست.
در اینجا فارغ از مباحث پیچیده علم شیمی به انواع پلی اکریل آمید آلی سنتزی یا به اختصار به توضیح انواع فلوکولانت می پردازیم.
فلوکولانت ها کمک منعقد کننده های بار داری هستند که کاتیون یا آنیون متصل شده به پیکره شیمیایی آنها، تعیین کننده نوع بار فعال آنها می باشد و بر همین اساس با توجه به بار الکتریکی آن به شرح زیر دسته بندی می شوند:
- پلی اکریل آمید آنیونی
- پلی اکریل آمید کاتیونی
- پلی اکریل آمید نانیونی
پلی اکریل آمید آنیونی (Anionic Polyacrylamide)
فلوکولانت ها یا پلی اکریل آمید ها یا پلی الکترولیت های آنیونیک پس از حل شدن در آب، دارای بارالکتریکی منفی هستند و محلولی با خاصیت باری منفی ایجاد می کنند. بنابراین اگر ذرات معلق در پساب دارای بار الکتریکی مثبت هستند، برای ایجاد برخورد بین ذرات و رفع حالت دفع کنندگی ذرات معلق باید از پلی الکترولیت آنیونی استفاده کردکه در نتیجه باعث جذب ذرات توسط یکدیگر شده و نهایتا متراکم تر شدن و حجیم تر شدن یا به اصطلاح فلوک شدن این ذرات پدید می آید و در انتها ته نشینی سریع را حاصل خواهد کرد.
پلی اکریل آمید کاتیونی (Cationic Polyacrylamide)
فلوکولانت ها یا پلی اکریل آمید ها یا پلی الکترولیت های کاتیونیک پس از حل شدن در آب، دارای بارالکتریکی مثبت هستند و محلولی با خاصیت باری مثبت ایجاد می کنند. بنابراین اگر ذرات معلق در پساب دارای بار الکتریکی منفی هستند، برای ایجاد برخورد بین ذرات و رفع حالت دفع کنندگی ذرات معلق باید از پلی الکترولیت کاتیونی استفاده کردکه در نتیجه باعث جذب ذرات توسط یکدیگر شده و نهایتا متراکم تر شدن و حجیم تر شدن یا به اصطلاح فلوک شدن این ذرات پدید می آید و در انتها ته نشینی سریع را حاصل خواهد کرد.
پلی اکریل آمید نانیونی (Nonionic Polyacrylamide)
فلوکولانت ها یا پلی اکریل آمید ها یا پلی الکترولیت های نانیونیک پس از حل شدن در آب، دارای هیچ بارالکتریکی نیستند و محلولی با خاصیت باری خنثی ایجاد می کنند. بنابراین اگر ذرات معلق در پساب دارای بار الکتریکی خنثی هستند، برای ایجاد برخورد بین ذرات و رفع حالت دفع کنندگی ذرات معلق باید از پلی الکترولیت نانیونی استفاده کردکه در نتیجه باعث جذب ذرات توسط یکدیگر شده و نهایتا متراکم تر شدن و حجیم تر شدن یا به اصطلاح فلوک شدن این ذرات پدید می آید و در انتها ته نشینی سریع را حاصل خواهد کرد.